دانشگاه همت ساز
-با سلامی به بلندای آفتاب و طراوت و شادابی ماهتاب به استقبالتان می آییم و مقدم شما را به این جایگاه مقدس _ دانشگاه تربیت مدرس _ توتیای چشم خویش می سازیم.تکریم اهل علم و دانایی ، تعظیم و نکوداشت خود علم است.و دوستی دانش ،دوستی خداست. امیدواریم در سال همت و کار مضاعف ،شاهد رشد و شکوفایی هرچه بیشتر این دانشگاه و سربلندی ایران اسلامی باشیم. به مناسبت این نامگذاری ،کوتاه سخنی با شما گرامیان داریم.شاید برایتان جالب بیاید که ما به واژه ی "همت" از چه دریچه ای نگاه کرده ایم. آن چه تقدیم شما می شود گوشه ای از این نگاه است:
"همت" در لغت به معنای اراده و آرزو و خواهش و عزم است و عالی همت به افراد بلند نظر و دارای طبع بلند گفته می شود.(لغت نامه دهخدا)
این کلمه به طور یکسان در بر دانده ی هردو معنای "اراده" و "بلند نظری" می باشد و در واقع،همت به آن بلند نظریی اطلاق می شود که همراه عزم و اراده و تلاش فراوان باشد.
مرحوم ملا احمد نراقی در کتاب اخلاقی "معراج السعاده" این واژه را با ضد آن یعنی دنائت همت مورد بررسی قرار داده و گفته است :علو همت عبارت است از سعی نمودن در مراتب عالیه و مراتب متعالیه و طلب کردن کارهای بزرگ.و کسی که همت او عالی باشد به امور جزئیه سر فرود نیاورد وبه طمع منافع خسیسه ی دنیویه خود را نیالاید. و از بیم مضرت و خطر ، دست از مطلوب خود باز ندارد.(صص 211و212).
سپس به جراحی شخصیت افراد کم همت پرداخته و علت این عارضه را ترس و کم دلی و ضعف نفس آنان دانسته است.
علامه مصباح یزدی برای ایمان و همت درجاتی قائل شده و گفته است:
" می دانیم که ایمان مراتبی دارد؛معرفت افراد نسبت به حقایق دین متفاوت است ،همت افراد نیز ذاتا" با یکدیگر تفاوت دارد. ما برای نیل به هدف عالی و بلندی که به دنبال آن هستیم باید اولا" آن هدف را درست بشناسیم و به وجود آن ایمان داشته باشیم، و ثانیا" همت و تلاش لازم را برای رسیدن به آن هدف بلند نیز داشته باشیم.افرادی که معرفت و ایمانشان ضعیف است ، در صورت تقویت معرفت خود، این آمادگی و همت را پیدا خواهند کرد که با تلاش بیش تر به اهداف بلند خود نایل آیند.اما کسانی که همتشان ضعیف است و حتی در امور دنیایی هم همت بلندی ندارند ،هر قدر هم که زمینه ی معرفت و ایمان برایشان فراهم باشد،هیچ گونه ترقی و پیشرفتی نخواهند داشت. به این افراد باید هشدار داد تا با تقویت همت خود ، برای رسیدن به اهداف عالیه راه صحیح را انتخاب کنند.البته مؤمنان هم از نظر مرتبه ی ایمان و هم از نظر همت با یکدیگر تفاوت هایی دارند.(فصلنامه معرفت،شماره 38).
مبارزه با تنبلی و اهمال کاری،تقویت اراده،داشتن اعتماد به نفس،خدایی کردن همت و اراده و جبران نقص و کاستی هایی که داریم و داشتن آرزوها و خواسته های ناب،میتواند یاریگر ما در رسیدن به همت مطلوب باشد.
تعبیر جالبی نیز در مکاتب و مشرب های عرفانی از واژه ی همت شده است .یک مفهوم کلی آن است که ولی در مریدان خود با نفوذ معنوی اثر مطلوب بگذارد.تأویل آن در زمان حاضر این است که مردم به سبب علاقه ای که به رهبری نظام اسلامی دارند،روح و ضمیر خویش را تسلیم وی می سازند و ولی فقیه نیز به عنوان نماینده امام زمان (عج) و واسطه ی فیض الهی با نفوذ معنوی خویش ، شرایط ارتباط قلبی مردم و معبودشان را برقرار می سازد و اراده های جمعی امت در مسیر دست یابی به کارهای بزرگ و افق های بلند تمدن اسلامی به کار می افتد و آثار مهم و تاریخی آن محقق می گردد و به ظهور می رسد.
"ابن عربی" نیز که دارای نوعی مشرب عرفانی است واژه ی همت را در سطحی بالاتر موردبررسی و تحلیل قرار داده است: او همت را اراده ای همسان با اراده ی خداوند ،در اولیا دانسته است.او می گوید: با همت است است که نوح طوفان بر پا می کند،ابراهیم آتش را گلستان می کند،موسی دریا را می شکافد و سلیمان با مرغان و مورچگان سخن می گوید و عیسی مردگان را زنده می کند.حتی اولیایی مثل شاگرد سلیمان در داستان سوره ی نمل کار بسیار شگفت آوری انجام می دهد و آن انتقال تخت ملکه ی سبا از فاصله ی دوهزار و پانصد کیلومتری ، پیش از پلک زدن پیغمبر خداست ."برخیا" می گوید :من تخت ملکه سبا را که بسیار با ارزش است پیش از آنکه چشمان بسته ات باز شود می آورم.مفسران باز مانده اند که چگونه این مسیر را طی کرده است؟ این را ابن عربی در "فص سلیمانی" مورد بحث قرار داده است و می گوید که "برخیا" این کار را با تصرف و همت عرفانی انجام داده است. چون انسان کامل مظهر صفات خداوند است می تواند از دو صفت "محیی" و "ممیت" استفاده کند و بر اساس آن در یک نقطه چیزی را محو و نیست نماید و در نقطه ای دیگر آن را ایجاد کند.
بااستفاده از این تکنولوژی الهی است که بلقیس به اذن الله به نزد حضرت سلیمان حاضر می شود.همت ما این است که مقهور فضای مادی جهان معاصر نشویم و به تبع نظام نیهیلیستی در پی انکار حقایق عالم هستی بر نیاییم. ایمان بیاوریم که ابزار شناخت ما تنها قوای باصره و سامعه و لامسه و ذائقه و عقل مصلحت اندیش مادی نیست .در وجود هریک از ما نیروهای دیگری هم وجود دارد که اگر فعال شود افق های دیگری را هم پیش چشم ما باز می کند.رسالت استاد و دانشجو پژوهش و کشف کلید های اصلی حیات طیبه ی بشر است و این همت والا می خواهد.کار و تلاش دوچندان پشتوانه ی دست یابی به همت های عظیم است.امیدواریم این اندیشه ها آن چنان جایگاه و مرتبتی پیدا کند که کم کاری ها به عنوان یک منکر شناخته شوند و تلاش و کارکه عبادت خدای متعال است به عنوان معروف جایگاه خود را بیابد.
بسیجی اندیشیدن و کار کردن ضامن موفقیت ماست.و دانشگاهی که استاد و دانشجویش روحیه ی بسیجی دانشته باشند ،همت های متعالی خلق خواهند کرد. ایدون باد!
"همت" در لغت به معنای اراده و آرزو و خواهش و عزم است و عالی همت به افراد بلند نظر و دارای طبع بلند گفته می شود.(لغت نامه دهخدا)
این کلمه به طور یکسان در بر دانده ی هردو معنای "اراده" و "بلند نظری" می باشد و در واقع،همت به آن بلند نظریی اطلاق می شود که همراه عزم و اراده و تلاش فراوان باشد.
مرحوم ملا احمد نراقی در کتاب اخلاقی "معراج السعاده" این واژه را با ضد آن یعنی دنائت همت مورد بررسی قرار داده و گفته است :علو همت عبارت است از سعی نمودن در مراتب عالیه و مراتب متعالیه و طلب کردن کارهای بزرگ.و کسی که همت او عالی باشد به امور جزئیه سر فرود نیاورد وبه طمع منافع خسیسه ی دنیویه خود را نیالاید. و از بیم مضرت و خطر ، دست از مطلوب خود باز ندارد.(صص 211و212).
سپس به جراحی شخصیت افراد کم همت پرداخته و علت این عارضه را ترس و کم دلی و ضعف نفس آنان دانسته است.
علامه مصباح یزدی برای ایمان و همت درجاتی قائل شده و گفته است:
" می دانیم که ایمان مراتبی دارد؛معرفت افراد نسبت به حقایق دین متفاوت است ،همت افراد نیز ذاتا" با یکدیگر تفاوت دارد. ما برای نیل به هدف عالی و بلندی که به دنبال آن هستیم باید اولا" آن هدف را درست بشناسیم و به وجود آن ایمان داشته باشیم، و ثانیا" همت و تلاش لازم را برای رسیدن به آن هدف بلند نیز داشته باشیم.افرادی که معرفت و ایمانشان ضعیف است ، در صورت تقویت معرفت خود، این آمادگی و همت را پیدا خواهند کرد که با تلاش بیش تر به اهداف بلند خود نایل آیند.اما کسانی که همتشان ضعیف است و حتی در امور دنیایی هم همت بلندی ندارند ،هر قدر هم که زمینه ی معرفت و ایمان برایشان فراهم باشد،هیچ گونه ترقی و پیشرفتی نخواهند داشت. به این افراد باید هشدار داد تا با تقویت همت خود ، برای رسیدن به اهداف عالیه راه صحیح را انتخاب کنند.البته مؤمنان هم از نظر مرتبه ی ایمان و هم از نظر همت با یکدیگر تفاوت هایی دارند.(فصلنامه معرفت،شماره 38).
مبارزه با تنبلی و اهمال کاری،تقویت اراده،داشتن اعتماد به نفس،خدایی کردن همت و اراده و جبران نقص و کاستی هایی که داریم و داشتن آرزوها و خواسته های ناب،میتواند یاریگر ما در رسیدن به همت مطلوب باشد.
تعبیر جالبی نیز در مکاتب و مشرب های عرفانی از واژه ی همت شده است .یک مفهوم کلی آن است که ولی در مریدان خود با نفوذ معنوی اثر مطلوب بگذارد.تأویل آن در زمان حاضر این است که مردم به سبب علاقه ای که به رهبری نظام اسلامی دارند،روح و ضمیر خویش را تسلیم وی می سازند و ولی فقیه نیز به عنوان نماینده امام زمان (عج) و واسطه ی فیض الهی با نفوذ معنوی خویش ، شرایط ارتباط قلبی مردم و معبودشان را برقرار می سازد و اراده های جمعی امت در مسیر دست یابی به کارهای بزرگ و افق های بلند تمدن اسلامی به کار می افتد و آثار مهم و تاریخی آن محقق می گردد و به ظهور می رسد.
"ابن عربی" نیز که دارای نوعی مشرب عرفانی است واژه ی همت را در سطحی بالاتر موردبررسی و تحلیل قرار داده است: او همت را اراده ای همسان با اراده ی خداوند ،در اولیا دانسته است.او می گوید: با همت است است که نوح طوفان بر پا می کند،ابراهیم آتش را گلستان می کند،موسی دریا را می شکافد و سلیمان با مرغان و مورچگان سخن می گوید و عیسی مردگان را زنده می کند.حتی اولیایی مثل شاگرد سلیمان در داستان سوره ی نمل کار بسیار شگفت آوری انجام می دهد و آن انتقال تخت ملکه ی سبا از فاصله ی دوهزار و پانصد کیلومتری ، پیش از پلک زدن پیغمبر خداست ."برخیا" می گوید :من تخت ملکه سبا را که بسیار با ارزش است پیش از آنکه چشمان بسته ات باز شود می آورم.مفسران باز مانده اند که چگونه این مسیر را طی کرده است؟ این را ابن عربی در "فص سلیمانی" مورد بحث قرار داده است و می گوید که "برخیا" این کار را با تصرف و همت عرفانی انجام داده است. چون انسان کامل مظهر صفات خداوند است می تواند از دو صفت "محیی" و "ممیت" استفاده کند و بر اساس آن در یک نقطه چیزی را محو و نیست نماید و در نقطه ای دیگر آن را ایجاد کند.
بااستفاده از این تکنولوژی الهی است که بلقیس به اذن الله به نزد حضرت سلیمان حاضر می شود.همت ما این است که مقهور فضای مادی جهان معاصر نشویم و به تبع نظام نیهیلیستی در پی انکار حقایق عالم هستی بر نیاییم. ایمان بیاوریم که ابزار شناخت ما تنها قوای باصره و سامعه و لامسه و ذائقه و عقل مصلحت اندیش مادی نیست .در وجود هریک از ما نیروهای دیگری هم وجود دارد که اگر فعال شود افق های دیگری را هم پیش چشم ما باز می کند.رسالت استاد و دانشجو پژوهش و کشف کلید های اصلی حیات طیبه ی بشر است و این همت والا می خواهد.کار و تلاش دوچندان پشتوانه ی دست یابی به همت های عظیم است.امیدواریم این اندیشه ها آن چنان جایگاه و مرتبتی پیدا کند که کم کاری ها به عنوان یک منکر شناخته شوند و تلاش و کارکه عبادت خدای متعال است به عنوان معروف جایگاه خود را بیابد.
بسیجی اندیشیدن و کار کردن ضامن موفقیت ماست.و دانشگاهی که استاد و دانشجویش روحیه ی بسیجی دانشته باشند ،همت های متعالی خلق خواهند کرد. ایدون باد!
